Theo thống kê của Bộ LĐ-TB&XH, có khoảng 6,7 triệu NKT trong cả nước, trong đó có tới 60% NKT ở độ tuổi lao động. Đa số họ có trình độ học vấn thấp, gần 36% không biết chữ, chỉ có 24,5% có trình độ trung học cơ sở, 20,7% có trình độ Tiểu học, chỉ có khoảng trên 25% số NKT có thể tự tạo thu nhập. Mặc dù vậy, số NKT tuy có việc làm nhưng công việc không ổn định, thu nhập còn thấp, thậm chí không được tiếp nhận vào làm việc...

Số NKT được dạy nghề và tạo việc làm mới chỉ dừng ở số ít

Những năm qua, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành hệ thống chính sách, pháp luật tương đối đầy đủ, đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho NKT được dạy nghề, tạo việc làm, nhưng do nhiều nguyên nhân đã dẫn tới kết quả thực hiện còn thấp, chưa đạt được mục tiêu mà chính sách đề ra. Hiện số NKT được học nghề hàng năm chỉ đạt từ 5.000 - 6.000 người trên tổng số 1,5 triệu người cần được dạy nghề trong cả nước. Kinh phí dạy nghề cho NKT được dành trong Chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm và dạy nghề với mức hỗ trợ tối đa 6 triệu đồng/người/khóa học cũng chỉ mới bắt đầu được triển khai nên con nhiều lúng túng.

NKT là đối tượng đặc thù, có nhiều dạng tật và cư trú rải rác ở nhiều địa phương, mỗi dạng tật lại chỉ phù hợp với một số nghề nhất định, vì thế việc dạy nghề cho họ gặp nhiều khó khăn và chi phí cao hơn, thời gian dạy cũng nhiều hơn so với dạy nghề cho người lành. Phần lớn NKT có trình độ văn hóa thấp, thậm chí nhiều người không biết chữ hoặc làm những phép tính đơn giản, điều kiện kinh tế ngặt nghèo nên với chính sách hỗ trợ tiền ăn, đi lại quá thấp họ không thể tự đảm bảo các chi phí cần thiết cho việc học nghề và tạo việc làm. Mặt khác, do đòi hỏi từ nhu cầu thực tế của cơ chế thị trường như hiện nay đã phần nào làm ảnh hưởng tới công tác dạy nghề và giải quyết việc làm cho NKT, bởi người lành sau khi học nghề cũng gặp vô vàn khó khăn trong "công cuộc" tìm việc làm, tạo lập cuộc sống.

Để phần nào giảm bớt khó khăn trong công tác dạy nghề và tạo việc làm cho NKT, rất cần sự quan tâm và tạo điều kiện của Nhà nước và những hành động, hướng đi tích cực hơn của cả xã hội, tạo điều kiện cho NKT phát huy năng lực, trình độ để họ ổn định cuộc sống và hòa nhập cộng đồng. Đặc biệt, cần có sự tham gia nhiệt tình tích cực, sâu rộng hơn từ phía các Bộ, Ban, ngành, các tổ chức xã hội để đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về pháp luật, chính sách đối với NKT tới các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, các địa phương, gia đình và bản thân NKT; xóa bỏ rào cản kỳ thị của xã hội với NKT; cần nghiên cứu ban hành danh mục nghề đào tạo phù hợp với các dạng tật, danh mục các cơ sở đăng ký đào tạo nghề cho NKT; hỗ trợ và nhân rộng những cách làm hiệu quả của những tổ chức, doanh nghiệp đã có thành tích trong công tác dạy nghề, tạo việc làm cho nhóm đối tượng yếu thế này. Ngoài ra, cần phải tiến hành khảo sát, thống kê, phân loại người khuyết tật theo dạng tật và khả năng lao động, cấp chứng nhận khuyết tật nhưng hơn hết, chính người khuyết tật phải tự xóa bỏ mặc cảm, tự ti, sẵn sàng lao động và cống hiến cho xã hội.

Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Trọng Đàm: "Thời gian tới, các Bộ, ngành chức năng cần có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp, các trường dạy nghề, cơ sở sản xuất tạo điều kiện, cơ hội để NKT được học nghề, hòa nhập với người bình thường, phát huy tiềm năng của các cơ sở dạy nghề, đa dạng hóa ngành nghề, cách thức thực hiện, phải có cơ chế đặt hàng đối với các tổ chức, cá nhân, cơ sở hội của NKT và hình thành một mạng lưới có sự tham gia của các tổ chức Hội".

P.V