Thủ tướng: Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam có ý nghĩa đặc biệt

Đến với hành trình du lịch Nha Trang, du khách không chỉ bị thu hút bởi vẻ đẹp ngất ngây của biển trời, những rạn san hô kỳ ảo dưới lòng đại dương, những ngôi đền Chăm rêu phong cổ kính trên núi..., mà còn ấn tượng bởi nét văn hóa mang đậm bản sắc á Đông của những làng nghề truyền thống nơi đây, trong đó có Làng dệt chiếu Mỹ Trạch. Chiếu Mỹ Trạch nổi tiếng không chỉ do đặc tính bền, tốt của cây cói nơi đây, mà còn được kết tinh từ kinh nghiệm, kỹ thuật dệt và cả tấm lòng người thợ.

Làng dệt chiếu Mỹ Trạch ra đời khi nào không ai biết rõ, nhưng người ta chắc chắn một điều là chất lượng chiếu Mỹ Trạch không chê vào đâu được. Nếu đem so sánh cùng một chủng loại, kích cỡ, một đôi chiếu do nơi khác sản xuất chỉ sử dụng được 6 tháng, thì chiếu Mỹ Trạch có thời gian sử dụng gấp đôi. Người ta bảo, chiếu Mỹ Trạch làm từ cây cói sống trong nước Chà Hai, chính điều kiện đó đã làm cho sợi chiếu săn chắc so với chiếu các nơi khác. Không những vậy, sợi cói Mỹ Trạch còn được sơ chế đặc biệt, “sáng phơi chiều cuốn” khiến sợi cói không bị giòn, trong khi ở nhiều nơi chiếu được phơi sương qua đêm nên sợi cói dễ bị giòn. Cùng với cách xử lý sợi, chiếu Mỹ Trạch còn được tạo nên bởi bàn tay tài hoa của những nghệ nhân làng chiếu. Tình cảm, tấm lòng của người thợ dệt chiếu gửi hết vào khung dệt. Tổng hòa những đặc điểm đó khiến làng chiếu Mỹ Trạch trở nên nổi tiếng.

Chiếu Mỹ Trạch được các thương lái mang đi nhiều nơi, đâu đâu cũng được người tiêu dùng đón nhận với tình cảm chân thành. Do tiêu thụ tốt nên làng nghề ngày càng mở rộng, lúc cao điểm 90% dân số trong làng làm nghề dệt chiếu, thậm chí nghề này còn lan sang làng Mỹ Thuận bên cạnh.

Những năm sau giải phóng, nghề dệt chiếu thịnh hành, Ninh Hà thành lập Hợp tác xã chiếu, xây dựng đội trồng cói thu hút từ 50 - 70 xã viên, tổ chức khai hoang, mở rộng diện tích trồng cói.

Trong khi nhiều làng nghề mai một thì Mỹ Trạch vẫn duy trì được nghề dệt chiếu truyền thống. Đối với người dân Mỹ Trạch, tuy thu nhập từ nghề dệt chiếu không cao nhưng đó là niềm tự hào của họ về nghề truyền thống cha ông để lại. Nhiều người bảo, nhà không có lúa nhưng có một kho lác (cói) là xem như có bồ lúa. Nhà không có gạo nấu, chỉ cần chịu khó ngồi vào dệt là xem như chiều có cơm ăn, có dầu chiên. Chính những lạc quan đó đã giúp người dân Mỹ Trạch gìn giữ được làng nghề.

Hiện sản phẩm của làng nghề gồm 2 loại: chiếu carô (chiếu hoa, chiếu đặt) và chiếu hàng (dệt thưa hơn). Giá cả phụ thuộc vào kích cỡ và chất lượng chiếu. Một đôi chiếu hàng 1,4m có giá 50 nghìn đồng, chiếu đặt giá 150 nghìn đồng nếu thương lái mua tại chỗ.

Hiện nay, do diện tích trồng cói ở Mỹ Trạch chỉ còn 4ha nên thiếu nguyên liệu sản xuất, khiến thu nhập giảm xuống. Mong ước của người dân là làng nghề có thêm diện tích trồng cói, trồng đay để duy trì và phát triển làng nghề. Mong ước ấy cũng đã được chính quyền địa phương tìm cách khắc phục, duy trì sự tồn tại cho làng nghề. Xác định đây là làng nghề truyền thống phải bảo tồn và phát triển nên UBND xã Ninh Hà (huyện Ninh Hòa) đã hỗ trợ vốn từ các dự án, Quỹ hỗ trợ giúp nông dân làm ăn, tăng thu nhập kinh tế hộ, đảm bảo giữ vững nghề truyền thống, không để mai một theo thời gian, tạo nên thương hiệu chiếu cói Mỹ Trạch Nha Trang cùng với lợi ích du lịch cho thành phố biển xinh đẹp.

Cùng với sự phát triển xã hội, khi người sử dụng các sản phẩm hiện đại ngày càng nhiều, chiếu Mỹ Trạch - thương hiệu nổi tiếng dần lu mờ đi, tuy nhiên, người dân nơi đây vẫn gắn bó với nghề dệt chiếu truyền thống. Chính vì sự yêu mến ngành nghề truyền thống của mình, đã khiến cho nghề dệt chiếu không đơn thuần chỉ là một nghề cha truyền con nối của người dân Mỹ Trạch, nó còn là một nét văn hóa mang đậm bản sắc quê hương, là niềm tự hào của ông cha để lại cho mảnh đất này.

Có khá nhiều du khách kết hợp việc tham quan, du lịch biển đã ghé hăm làng dệt chiếu Mỹ Trạch. Không chỉ giúp du khách có những trải nghiệm thú vị, mới mẻ, tìm về hình bóng những làng quê Việt Nam xưa, những người thợ dệt chiếu còn giới thiệu, hướng dẫn du khách thử làm nghề, góp phần quảng bá, nâng cao giá trị của làng nghề - nét đẹp của những sản phẩm thủ công truyền thống.

Nguồn: Tạp chí Người bảo trợ