Siết chặt quản lý chất lượng hàng hóa trên các sàn thương mại điện tử. Ảnh: Internet

Theo Bộ Công Thương, hiện nay cơ chế hoạt động của các sàn thương mại điện tử chỉ nắm giữ khâu trung gian, bất cứ đơn vị bán hàng nào cũng có thể thuê tài nguyên, không gian online để kinh doanh. Vì vậy, nhiều đối tượng lợi dụng thương mại điện tử để buôn bán hàng giả, hàng lậu trên các sàn thương mại điện tử. Một số khác thì thường có trình độ và am hiểu nhất định về công nghệ thông tin nên lợi dụng để lẩn tránh cơ quan chức năng, xóa bỏ dấu vết giao dịch, ẩn danh trên mạng internet, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng trong việc xác minh thông tin, chứng cứ vi phạm để kịp thời xử lý.

Chia sẻ về những khó khăn trong việc quản lý chất lượng hàng hóa trên sàn thương mại điện tử, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường TP. Hà Nội Trần Việt Hùng cho biết, qua tổng kết công tác kiểm tra, xử lý vi phạm những năm qua trong lĩnh vực thương mại điện tử, Cục Quản lý thị trường TP. Hà Nội gặp một số khó khăn, vướng mắc như chủ thể tham gia bán, chào bán hàng hóa là hàng giả, hàng nhập lậu, hàng cấm chủ yếu là cá nhân hoặc một nhóm đối tượng (có nhiều trường hợp là học sinh, sinh viên đang theo học hoặc mới tốt nghiệp ra trường).

Các trang mạng, wesite thương mại điện tử thường sử dụng các hình ảnh của hàng thật, hàng chính hãng hoặc của các shop có uy tín để quảng cáo, chào bán với giá rẻ hơn rất nhiều so với các cửa hàng, địa chỉ bán hàng chính hãng nhằm lôi kéo người tiêu dùng có nhu cầu mua sắm.

Cá biệt trên các trang mạng xã hội chào bán hàng cấm kinh doanh là các loại thuốc chưa được phép lưu hành, thuốc lá điếu, xì gà nhập lậu. Hàng hóa thường được nhập theo đường tiểu ngạch, xách tay hoặc không rõ nguồn gốc...

Sau đó, khi người tiêu dùng đồng ý mua thì tiếp tục sử dụng các công cụ thanh toán trung gian không dùng tiền mặt (chuyển khoản, sử dụng thanh toán QR) hoặc dịch vụ giao nhận, vận chuyển và phát hàng hóa kèm thu tiền để giao hàng cho khách hàng nhưng thực tế hàng hóa bán là hàng giả, hàng nhập lậu, không rõ nguồn gốc. Thủ đoạn của các đối tượng này thường sử dụng một địa chỉ để giao dịch nhưng tập kết, tàng trữ hàng hóa tại nhiều địa điểm khác nhau hoặc kết hợp vừa làm nơi giao dịch vừa làm nơi ở, cất giấu hàng hóa nên khó khăn cho công tác điều tra, trinh sát, kiểm tra, bắt giữ và xử lý hành vi vi phạm.

Theo ông Trần Việt Hùng, khó khăn rất lớn trong việc phát hiện và xử lý tình trạng này là đối với quá trình kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng là phải có sự việc rõ ràng, tức phải có người mua và có món hàng cụ thể.

Bên cạnh đó, đối với các sản phẩm hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, kém chất lượng chào bán trên các website thương mại điện tử hoặc các sàn thương mại điện tử thường có giá bán, giá niêm yết thấp hơn nhiều so với hàng thật, hàng hóa không khó để nhận biết hoặc có những sản phẩm được bán với giá cao như hàng thật nhưng không có bảo hành, chỉ được giới thiệu là hàng xách tay nhưng người mua vẫn sẵn sàng bỏ ra số tiền hàng triệu đồng, thậm chí hàng chục triệu đồng chuyển khoản chờ nhận hàng. Chính sự dễ dãi, dễ chấp nhận của một bộ phận người tiêu dùng hình thành nên có cầu có cung, mặc nhiên tiếp tay cho các đối tượng vi phạm.

Thực tế là số lượng website thương mại điện tử, tài khoản bán hàng trên mạng xã hội, sàn giao dịch thương mại điện tử rất nhiều và đa dạng, gần như không thể nắm bắt được. Một số đối tượng đã bị xử lý nhiều lần nhưng chưa bị cơ quan quản lý gỡ bỏ, thu hồi tên miền nên vẫn mặc nhiên hoạt động vì lợi nhuận thu được là rất lớn so với chế tài xử phạt…

Ngoài ra, còn có hiện tượng người nổi tiếng tiếp tay cho các đối tượng quảng bá những sản phẩm kém chất lượng trên các mạng xã hội theo hình thức livestream, bán hàng trực tiếp để thu hút người tiêu dùng, gây khó khăn cho công tác quản lý.

Để ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng cần có sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị có liên quan. Hằng năm, Cục Quản lý thị trường TP. Hà Nội đều xây dựng, ban hành kế hoạch kiểm tra định kỳ, kế hoạch chuyên đề để tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử; chỉ đạo các Đội Quản lý thị trường tích cực phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước về thương mại điện tử, các cơ quan công an, các cơ quan truyền thông, các tổ chức,cá nhân chủ sở hữu trang thông tin điện tử để tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật về thương mại điện tử.

Đồng thời, thông qua đó tuyên truyền, khuyến cáo các doanh nghiệp, cá nhân không kinh doanh, chào bán hàng giả, hàng cấm trên mạng; kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng giả theo quy định của pháp luật.

Theo các sàn thương mại điện tử, cùng với sự vào cuộc của cơ quan chức năng và doanh nghiệp, rất cần người tiêu dùng chung tay trong việc cảnh báo với những sản phẩm hàng giả, hàng nhái. Trường hợp khách hàng mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng cần phản hồi lại với các sàn thương mại điện tử để có sự hỗ trợ, đền bù cho thỏa đáng với quyền lợi của khách hàng.