ăng năng suất lao động: Mạnh dạn chuyển đổi nguồn nhân lực

Thứ tư, 20 Tháng 6 2018 10:03

Trong làn sóng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam 30 năm qua, điều đáng tiếc nhất là năng suất lao động (NSLĐ) của Việt Nam vẫn rất thấp, ít DN nội địa tham gia vào chuỗi cung ứng.

Đó là chia sẻ của các chuyên gia tại Hội thảo về lao động trong khu vực FDI do Bộ KH&ĐT phối hợp với Bộ LĐTB&XH tổ chức sáng 19/6.

Chỉ 11% lực lượng lao động có tay nghề cao

Theo TS Lê Văn Hùng - Viện Kinh tế Việt Nam, dù vẫn đóng góp khoảng 1/3 vào tốc độ tăng trưởng NSLĐ của Việt Nam trong giai đoạn vừa qua, nhưng phần đóng góp này của khu vực FDI chủ yếu đến từ thu hút lao động (theo số lượng), còn đóng góp vào tăng trưởng NSLĐ do năng lực của chính khu vực này chiếm tỷ lệ nhỏ hơn rất nhiều, chưa phải là sự cải thiện NSLĐ trong nội tại từng ngành. “Điều đó ngụ ý rằng, khả năng tác động gián tiếp vào NSLĐ của khu vực FDI thông qua hiệu ứng tràn về công nghệ và kỹ năng lao động là thấp” - TS Hùng phân tích.

Đồng thời cho biết thêm, chỉ có 15 - 20% DN Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, so với tỷ lệ 45% của Indonesia và gần 60% ở Malaysia và Thái Lan. Số DN phụ trợ kể cả quy hoạch trong đào tạo ngành nghề quá nhiều, nhưng không trọng điểm. Thống kê của Công ty Manpower Việt Nam (thuộc Tập đoàn Manpower - nhà tuyển dụng nhân lực số 1 thế giới), lực lượng lao động của Việt Nam còn khá trẻ và năng động nhưng chỉ 11% lực lượng lao động có tay nghề cao.

"Cần đa dạng hóa hình thức đào tạo, tăng cường các sàn giao dịch việc làm để tạo kết nối giữa người sử dụng và lực lượng lao động, nâng cao chất lượng đào tạo nghề bằng cách liên kết giữa cơ sở đào tạo và DN. Đây thực sự là chiến lược quan trọng và lâu dài để hình thành và phát triển bền vững đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của Việt Nam. " - Ông Colin Blackwell – Trưởng nhóm nguồn nhân lực thuộc Diễn đàn DN Việt Nam

Có chính sách định hướng theo quy hoạch vùng

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Vũ Đại Thắng cho biết, thu hút FDI thời gian tới được xác định phải chuyển đổi theo hướng từ thu hút số lượng sang chất lượng, chuyển dần thu hút với lợi thế giá nhân công rẻ sang cạnh tranh bằng nguồn lực chất lượng cao. Bộ đang rà soát, đánh giá toàn diện thực trạng tình hình lao động của khu vực DN FDI để từ đó đề ra những giải pháp phù hợp, có tính đột phá nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của lao động. Từ đó tận dụng tối đa dòng vốn FDI thế giới đang có xu hướng đổ về các nước châu Á, trong đó có Việt Nam.

Ông Obert Pimhidzai - chuyên gia Ngân hàng Thế giới đánh giá, NSLĐ là yếu tố chủ chốt cho sự tăng trưởng và phát triển kinh tế. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 lan tỏa nhanh chóng, tiến trình mở cửa hội nhập của Việt Nam đang ngày càng sâu rộng là cơ hội để Việt Nam tăng NSLĐ nhưng sẽ rất khó thành hiện thực nếu ngay từ bây giờ không có những chính sách đồng bộ nhằm cải thiện chất lượng giáo dục, nâng cao chất lượng lao động đáp ứng nhu cầu của thời đại.

Để nâng cao hiệu quả NSLĐ từ khu vực DN FDI, TS Lê Văn Hùng khuyến nghị, ngay từ khâu thu hút FDI, cần gắn chặt với chiến lược phát triển quốc gia, chỉ tập trung ưu tiên thu hút một số ngành, lĩnh vực có lợi thế so sánh theo từng vùng. Đồng thời chủ động trong đào tạo bồi dưỡng lực lượng lao động, đáp ứng nhu cầu DN và đặc biệt là trong các lĩnh vực Việt Nam đang hướng tới thu hút đầu tư.

"Các DN FDI "sa thải" người lao động trên 35 tuổi bởi một số ngành, nghề không còn phù hợp, không đáp ứng được yêu cầu công việc, trong lúc nguồn lao động trẻ dồi dào. Hậu quả là người lao động mất việc làm, bất ổn an sinh xã hội. Nhà nước cần nghiên cứu, ban hành các quy định của pháp luật nhằm "thắt chặt", hạn chế tình trạng DN FDI sa thải người lao động sau tuổi 35. Cần có quy định và mở rộng quyền lợi về BHXH, BHYT, BHTN khi lao động bị sa thải sau tuổi 35. " - Ông Ngọ Duy Hiểu - Trưởng ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam