Con đường mòn ngoằn ngoèo men theo các sườn đồi dẫn chúng tôi đến căn nhà nhỏ của ông bà ngoại cậu bé mồ côi Bùi Quốc Việt tại khu 16, (xã Đồng Lương, huyện Cẩm khê, tỉnh Phú Thọ . Trước mặt chúng tôi là một cây cầu được làm bằng những phên tre đã cũ mục, tiếp đến là một con dốc nhỏ trơn tuột, nhầy nhụa. Vừa bước chân đến đầu ngõ, cậu bé chừng 8 đến 9 tuổi hớt hải từ trong nhà chạy ra, vừa chạy vừa kêu thất thanh “ông cháu sắp chết rồi...!”.  Lúc đó, chúng tôi cùng một số người hàng xóm nghe tiếng, không ai bảo ai, chạy thật nhanh vào nhà mà quên đi mất con dốc trơn trượt và bên cạnh là một cái ao. 

Bên trong căn nhà cũ kĩ là một cảnh tượng vô cùng xót xa! Trên chiếc giường ọp ẹp bừa bộn chăn chiếu, một người đàn ông gày gò ốm yếu khó đoán tuổi đang ôm ngực ho sặc sụa, sau mỗi cơn ho kéo dài thì 2 mắt anh lại lồi ra, bọt mép sùi ra thấm xuống chăn.

Dứt cơn ho, với những hơi thở khó nhọc, đứt quãng, anh Bùi Văn Quỳnh năm nay mới ở tuổi ngoài 50 mà chúng tôi cứ ngỡ như ông cụ 70 tuổi. Anh bị mắc căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đã lâu.

Khó nhọc chống tay xuống giường, gượng ngồi dậy, giọng thều thào: “Tôi mới ở viện về, bác sĩ dặn phải cẩn trọng sức khỏe mỗi khi gió mùa về. Trời trở rét từ đêm qua, cả đêm bà ấy thức cùng tôi, sáng sớm nay bà nó lại phải ra đồng để che phủ đám mạ mới gieo, không thì nó chết mất vì sương muối mất. Nên để thằng bé Việt ở nhà chăm sóc ông, vừa rồi tôi không thở được thằng bé tưởng ông chết, chạy ra ngoài kêu cứu…”.

Nhìn thể trạng anh Quỳnh tiều tụy không còn sức sống, chúng tôi không khỏi lo lắng. Cũng tại cái nghèo cái đói mà mạng sống con người quá đỗi mong manh!

Lúc này chị Đào (vợ anh Quỳnh), cùng vừa chạy về đến nhà. Người phụ nữ dáng vẻ lam lũ, quần vắn ông thấp, ống cao, dính đầy bùn đất, chị thở như đứt hơi và bảo, chị đang ở ngoài đồng, nghe có người báo ông ấy lại nghẹn thở nên chạy một mạch về nhà vì sợ...ông ấy có mệnh hệ gì thì bà cháu biết làm sao. 

Nói rồi, chị Đào lấy tay vỗ vỗ vào lưng cho chồng dễ thở, rồi ngồi một lúc, sức khoẻ anh Quỳnh đã khá hơn, hơi thở đã đều trở lại, mặc dù vẫn còn những cơn ho tưởng như xé toang cổ họng.

Sau khi cho chồng uống chút nước ấm, chị Đào quay sang tâm sự với chúng tôi câu chuyện buồn của gia đình mình: do nghèo khó, nên các con của anh chị không được học hành đến nơi đến chốn, mà sớm phải  làm lụng kiếm sống.