Thẻ vé điện tử liên thông chính là công cụ quản lý hữu hiệu mà thành phố Hà Nội đang cần để hoàn thiện khả năng vận hành của mạng lưới vận tải hành khách công cộng (VTHKCC) hiện đại.

Sử dụng thẻ điện tử cho giao thông công cộng là xu hướng tất yếu. Ảnh: Thành Nam

Ông Vũ Hà, Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải (GTVT) Hà Nội cho biết, hiện trên địa bàn Thủ đô phát triển nhiều loại hình vận tải hành khách công cộng. Các dự án khác nhau nên công nghệ trong công tác quản lý, vận hành, phần mềm, phần cứng của các nhà tài trợ cũng khác nhau. Khi người dân sử dụng, mỗi phương thức vận tải công cộng lại phải dùng một loại vé điện tử riêng sẽ rất bất tiện. Trong tương lai, khi VTHKCC phát triển, kết hợp đa dạng giữa nhiều loại hình, cần phải có một công cụ góp phần quản lý, vận hành hữu hiệu mạng lưới, đồng thời giúp người dân dễ dàng tiếp cận, sử dụng các phương tiện VTHKCC.

Chính vì vậy ông Hà cho rằng, để tạo thuận tiện hơn cho hành khách, các thẻ vé phải liên thông với nhau. Vé của tuyến này, phương thức này phải dùng được cho tuyến khác, phương thức khác. “Đó là lý do TP Hà Nội đề xuất và Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA)quyết định tài trợ cho dự án hỗ trợ phát triển hệ thống thẻ vé điện tử liên thông cho giao thông công cộng tại thành phố Hà Nội”, ông Hà nói.

Hiện nay, thành phố Hà Nội đã bước đầu triển khai thẻ vé điện tử trên tuyến buýt BRT 01 Kim Mã-Bến xe Yên Nghĩa. Dự kiến sắp tới triển khai loại hình thẻ vé này trên toàn mạng lưới xe buýt của Thành phố. Bên cạnh đó, mỗi dự án đường sắt đô thị, khi đi vào vận hành cũng sẽ có thẻ vé riêng. Ví dụ như tuyến đường sắt đô thị số 1 Yên Viên-Ngọc Hồi, số 2A Cát Linh-Hà Đông, sử dụng thẻ vé theo tiêu chuẩn Nhật Bản JIS X6319-4; trong khi tuyến số 2 Nam Thăng Long-Trần Hưng Đạo lại áp dụng tiêu chuẩn ISO 14443 cho thẻ vé…

Các chuyên gia cho rằng, thẻ vé điện tử liên thông sẽ bảo đảm lợi ích trước hết cho người dân. Mục tiêu của việc xây dựng hệ thống thẻ vé điện tử liên thông là người dân chỉ cần một tấm thẻ dùng chung cho tất cả các loại hình VTHKCC. Ngoài ra, với thẻ vé điện tử, người dân có thể trả chi phí cho cự ly di chuyển thực tế của mình, không cần mua vé cho cả tuyến xe buýt như hiện nay. Điều này sẽ góp phần tích cực thu hút người dân đến với VTHKCC.

Không chỉ mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân, hệ thống thẻ vé liên thông còn là công cụ trợ giúp đắc lực cho nhà quản lý và doanh nghiệp khai thác, kinh doanh dịch vụ VTHKCC.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông đô thị Hà Nội cho biết, hiện các tuyến buýt đang sử dụng cả vé tháng lẫn vé lượt bằng giấy, điều này đòi hỏi phải có nhân sự soát vé, xé vé, phục vụ hành khách trên mỗi chuyến xe. Như vậy vừa tăng thêm chi phí vận hành, vừa không tiện lợi bằng việc quẹt thẻ lên xe hoặc lên tàu.

Nhiều chuyên gia còn cho rằng, việc sử dụng vé giấy giao cho nhân viên phục vụ trên xe bán thủ công cho hành khách còn dẫn đến thất thoát không ít doanh thu, gây thiệt hại cho doanh nghiệp cũng như ngân sách trợ giá VTHKCC của Hà Nội. Một khi áp dụng thẻ vé điện tử liên thông, những bất cập nêu trên sẽ được loại bỏ. Doanh thu của từng chuyến xe, từng tuyến buýt, từng doanh nghiệp sẽ được minh bạch, công khai, giúp cơ quan quản lý Nhà nước định lượng đúng mức độ hỗ trợ chi phí cho VTHKCC.

Mặt khác, doanh nghiệp cũng sẽ quản lý được doanh thu của mình, bảo đảm hạn chế tối đa thiệt hại kinh tế do thất thoát...

Hà Nội đã thành lập 4 tổ công tác, bao gồm cả các chuyên gia Nhật Bản, Việt Nam làm việc nhiều tháng qua. Đến nay đã đưa ra được hướng dẫn thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật; chính sách vé; tiêu chuẩn vận hành; điều khoản tham chiếu về cơ cấu tổ chức của Trung tâm quản trị thẻ vé điện tử liên thông.

Theo đó, thẻ vé điện tử cần được định dạng theo hai vùng: Vùng sử dụng chung cho hệ thống AFC liên thông và vùng sử dụng riêng của từng công ty vận hành. Tiêu chuẩn kỹ thuật sẽ được xây dựng để có thể mở rộng ứng dụng trong tương lai ngoài ứng dụng cho giao thông. Tiêu chuẩn này cũng được xây dựng với các nội dung có thể đáp ứng tính linh hoạt khi có sự thay đổi về hệ thống vé và giá vé cũng như hệ thống vận hành trong tương lai.

Về chính sách vé, phương pháp tính giá vé sẽ theo cự ly và sẽ giảm giá khi có trung chuyển. Giá vé được tính dựa trên kết hợp kết quả dữ liệu kiểm soát lên, vào và xuống, ra để thu tiền theo cự ly đã đi. Việc lưu trữ dữ liệu chuyến đi của mỗi hành khách cũng nhằm giúp tối ưu hóa hệ thống giao thông công cộng để thực hiện mục tiêu xây dựng thành phố thông minh của Hà Nội...