Sau những giờ đàm phán kéo dài, ASEAN sau cùng đã đạt được sự đồng thuận trong vấn đề Biển Đông đưa ra trong bản Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM) 48 vào cuối ngày hội nghị tối nay.

Sự đồng thuận trong vấn đề Biển Đông vào phút cuối hội nghị đã tránh vết xe đổ của AMM hồi 2012 ở Campuchia

Nằm từ mục 150 đến mục 156 của bản Thông cáo chung dài 28 trang, vấn đề Biển Đông được đề cập nhắm thẳng việc tôn tạo, bồi đắp ở vùng biển rộng lớn này, dù không nhắc đến chủ thể hành động này là TQ.

Trong Thông cáo chung, các Bộ trưởng ASEAN cho hay đã thảo luận sâu rộng các vấn đề về Biển Đông và tiếp tục bày tỏ quan ngại sâu sắc đối với các diễn biến gần đây và đang diễn ra ở khu vực này.

"Chúng tôi ghi nhận quan ngại sâu sắc của một số Bộ trưởng đối với việc tôn tạo, bồi đắp ở Biển Đông, làm xói mòn lòng tin và sự tin cậy, gia tăng căng thẳng và có thể gây phương hại tới hoà bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông".

Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN khẳng định lại tầm quan trọng của việc duy trì hoà bình, an ninh, ổn định, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Nhấn mạnh sự cần thiết đối với tất cả các bên trong việc bảo đảm thực hiện đầy đủ và hiệu quả toàn bộ các điều khoản của Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC): xây dựng, duy trì và tăng cường lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau; thực hiện kiềm chế đối với các hành động làm phức tạp và gia tăng các tranh chấp; không đe doạ hoặc sử dụng vũ lực; các bên liên quan giải quyết các bất đồng và tranh chấp bằng biện pháp hoà bình, phù hợp với các nguyên tắc được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.

Thông cáo chung cũng nêu rõ các bên trông đợi việc thực hiện hiệu quả các biện pháp "thu hoạch sớm" đã được nhất trí nhằm tăng cường lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau cũng như tạo một môi trường thuận lợi cho việc duy trì hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Các Bộ trưởng đã giao các quan chức cao cấp (SOM) tiếp tục làm việc về vấn đề này và đề xuất thêm các sáng kiến khác nhằm thực hiện các mục tiêu trên.

Giải quyết vấn đề cốt yếu, khó của COC

Ghi nhận tiến triển đạt được trong tiến trình tham vấn xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC), các Bộ trưởng tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhanh chóng thiết lập một bộ Quy tắc COC hiệu quả.

"Hướng tới mục tiêu này, chúng tôi hoan nghênh kết quả gần đây của hội nghị các quan chức cao cấp (SOM) ASEAN-Trung Quốc lần thứ 9 về thực hiện DOC, theo đó, hai bên nhất trí tiến tới giai đoạn tham vấn tiếp theo và thương lượng về bộ khung, cấu trúc, các thành tố cũng như giải quyết các vấn đề cốt yếu, khó và phức tạp liên quan đến Bộ Quy tắc COC đang được đề xuất. Do đó, chúng tôi giao các quan chức cao cấp tiếp tục triển khai và làm việc chặt chẽ với Trung Quốc trong vấn đề này" - Thông cáo chung nêu rõ.

Trong khi tiếp tục thực hiện toàn bộ và hiệu quả các điều khoản của DOC và làm việc hướng tới nhanh chóng thiết lập COC, các Bộ trưởng cũng nhất trí về việc cần triển khai các biện pháp phòng ngừa để ứng phó với các diễn biến trên Biển Đông, cũng nhằm mục tiêu tăng cường lòng tin và tin cậy giữa các bên.

Các Bộ trưởng cũng ghi nhận đề xuất của Indonesia về việc thiết lập Đường dây nóng liên lạc ở cấp cao giữa chính phủ các nước ASEAN và Trung Quốc nhằm xử lý những tình huống khẩn cấp đòi hỏi sự can thiệp tức thời nhằm giảm ngay các căng thẳng trên thực địa.

Biển Đông tiếp tục được các nước quan tâm và trao đổi nhiều tại các hội nghị liên quan hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN hôm nay.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đề nghị các nước đối tác tiếp tục ủng hộ lập trường cùng các nỗ lực của ASEAN và đóng góp tích cực, xây dựng cho việc thúc đẩy hòa bình, ổn định và quan hệ hữu nghị ở khu vực.

Theo Vietnamnet