Ngày 28/12/2023, Ủy ban Quốc gia (UBQG) về người khuyết tật Việt Nam đã tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động năm 2023 và đề ra phương hướng nhiệm vụ năm 2024.

Ông Nguyễn Văn Hồi, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phát biểu khai mạc Hội nghị

Đến dự Hội nghị có ông Nguyễn Văn Hồi, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Phó Chủ tịch UBQG về người khuyết tật Việt Nam; bà Đặng Hoàng Oanh, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, ông Tô Đức, Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội, Chánh Văn phòng UBQG về người khuyết tật; bà Phạm Thị Hải Hà, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội; ông Khuất Văn Qúy, Phó Vụ trưởng Vụ Gia Đình, Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch; cùng các đại diện là thành viên UBQG về người khuyết tật Việt Nam đến từ các bộ ngành Nội vụ, Giáo dục và đào tạo, Y tế, Xây dựng, Giao thông vận tải, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Ban Dân vận Trung ương và các tổ chức của và vì người khuyết tật…

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi cho biết, Hội nghị là dịp để ủy ban và các thành viên, các cơ quan ban ngành, các tổ chức tổng kết lại những chương trình, hoạt động vì người khuyết tật; cùng nhau trao đổi nhằm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong quá trình hoạt động cũng như đề xuất những giải pháp hiệu quả, nhiệm vụ trọng tâm trong 2024.

Ông Tô Đức, Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội báo cáo tại Hội nghị

Báo cáo tại Hội nghị, ông Tô Đức, Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội cho biết: Năm 2023, các hoạt động của công tác NKT đã được triển khai toàn diện, đồng bộ, chủ động với sự quan tâm và phát huy trách nhiệm của các thành viên Ủy ban, các Bộ, ngành, địa phương và tổ chức hữu quan. Việc bảo vệ quyền của NKT và thực hiện các chính sách trợ giúp NKT luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm sâu sắc, thúc đẩy quá trình hoàn thiện thể chế, ưu tiên bố trí nguồn lực bảo đảm thực hiện các chính sách, chương trình, kế hoạch trợ giúp NKT; một số chính sách trợ giúp NKT được tích cực điều chỉnh phù hợp với thực tế. Những đổi mới trong hoạt động truyền thông mang lại hiệu quả thực chất, thúc đẩy chuyển biến tích cực trong công tác đào tạo nghề, tạo sinh kế phù hợp để NKT tự chủ cuộc sống. Các rào cản xã hội từng bước giảm dần, quyền của NKT ngày càng được bảo đảm tốt hơn.

Hiện nay, cả nước có khoảng trên 7 triệu NKT, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lên, trong đó có 58% là nữ; 28,3% là trẻ em; gần 29% là NKT nặng và đặc biệt nặng. Tính đến cuối năm 2023, đã có trên 3 triệu NKT được cấp giấy chứng nhận khuyết tật. Thực hiện chính sách trợ giúp đời sống, cải thiện điều kiện sinh hoạt cho NKT, năm 2023, ngân sách Nhà nước đã bố trí 31,3 tỷ đồng thực hiện Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15/3/2021 của Chính phủ về trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội và 489 tỷ đồng thực hiện chính sách hỗ trợ về giáo dục với NKT. Đã có 1,6 triệu NKT nặng và đặc biệt nặng, 342.329 gia đình, cá nhân nhận chăm sóc đối tượng BTXH tại cộng đồng được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng tại cộng đồng và hàng triệu NKT, trẻ em khuyết tật được nuôi dưỡng, chăm sóc trong các cơ sở trợ giúp xã hội.

Bên cạnh nguồn lực từ ngân sách Nhà nước, các tổ chức của NKT đã tích cực huy động nguồn lực xã hội để cải thiện đời sống và điều kiện sinh hoạt của NKT, điển hình như: Hội Bảo trợ NKT và trẻ mồ côi Việt Nam vận động được 552 tỷ đồng (bao gồm tiền mặt và hiện vật quy ra tiền); Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam và các Hội thành viên vận động tài trợ được gần 555 tỷ đồng; Hội Người mù Việt Nam vận động hơn trên 118 tỷ đồng và nhiều phần quà có giá trị; Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam vận động được hơn 7,7  tỷ đồng (bao gồm 5,9 tỷ đồng tiền mặt và 1,8 tỷ đồng hiện vật quy ra tiền). Các hoạt động trợ giúp NKT được triển khai rất đa dạng, đáp ứng thiết thực nhu cầu của đối tượng được trợ giúp.

Năm 2023, nhiều NKT được dạy nghề, tạo việc làm và hỗ trợ sinh kế. Trong đó, Hội người mù Việt Nam mở 91 lớp cho 1.192 học viên học nghề xoa bóp bấm huyệt, tin học, chăn nuôi, đan lát. Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam dạy nghề cho 1.421 học viên, Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam tổ chức 33 lớp dạy nghề cho 596 trẻ em khuyết tật... Thông qua nguồn vốn từ Quỹ quốc gia về việc làm và nguồn do Ngân hàng Chính sách xã hội huy động đã cho 1.314 dự án của người lao động là NKT vay vốn và tạo việc làm cho 8.838 lao động khuyết tật.

Trong công tác dạy nghề và tạo việc làm, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã ban hành văn bản hướng dẫn các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương trong việc thực hiện đào tạo nghề cho lao động nông thôn, trong đó đã chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức triển khai hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng đối với NKT, bảo đảm NKT chiếm ít nhất 10% chỉ tiêu hỗ trợ đào tạo của địa phương; Tăng cường công tác tuyên truyền về đào tạo nghề, tạo việc làm đối với lao động nông thôn, NKT. Từ 2011- 2023, ước tính trên cả nước đã tổ chức đào tạo nghề cho từ 300.000 – 350.000 NKT.

Về công tác chăm sóc y tế, NKT được hưởng những ưu tiên trong khám chữa bệnh như: Được hưởng chính sách bảo hiểm y tế; NKT đặc biệt nặng và NKT nặng, trẻ em khuyết tật, người cao tuổi khuyết tật, phụ nữ khuyết tật có thai được ưu tiên khám chữa, bệnh; NKT được tư vấn biện pháp phòng ngừa và phát hiện sớm KT; xác định KT bẩm sinh đối với trẻ em sơ sinh để kịp thời có biện pháp điều trị và chỉnh hình PHCN phù hợp; NKT được tạo điều kiện trong PHCN.

Về công tác giáo dục và đào tạo, đến nay cả nước đã thành lập được 20 trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập và 107 cơ sở giáo dục chuyên biệt cho trẻ em khuyết tật không đến được trường lớp bình thường. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã ban hành quy định thống nhất sử dụng ngôn ngữ kí hiệu trong toàn quốc, nghiên cứu biên soạn tài liệu ngôn ngữ ký hiệu dành cho các cấp học phổ thông, xây dựng các chương trình giáo dục đặc biệt đối với trẻ khuyết tật, đẩy mạnh đào tạo chuyên ngành giáo dục đặc biệt.

Cùng với đó, NKT được tiếp cận giao thông, thể hiện ở các địa phương tiếp tục thực hiện chính sách miễn, giảm giá vé với mức miễn giảm từ 25% - 100% cho NKT khi tham gia giao thông công cộng. Năm 2023 có 142.964 lượt NKT được miễn giảm giá vé giao thông đường bộ; 5.108lượt hành khách là NKT được giảm 30% giá vé đi tàu; 19 khách hàng được giảm giá vé đường hàng không. 

Bà Đặng Hoàng Oanh, Thứ trưởng Bộ Tư pháp phát biểu tại hội nghị 

Cũng trong năm 2023, các trung tâm trợ giúp pháp lý toàn quốc đã thực hiện trợ giúp pháp lý cho 1.510 lượt NKT có khó khăn về tài chính.

Để tiếp tục chăm lo đời sống, sức khỏe cho người khuyết tật trong năm 2024, Ủy ban Quốc gia về NKT đã đề đưa ra một số nhiệm vụ trọng tâm. Theo đó, Ủy ban Quốc gia về NKT sẽ nghiên cứu, rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến NKT để bảo đảm tính khả thi và phù hợp với thực tiễn. Chú trọng những chính sách đột phá để tăng cường khả năng tiếp cận giáo dục, giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm. Tiếp tục xây dựng và triển khai mô hình sinh kế cho NKT tại 7 tỉnh và nhân rộng mô hình của Bộ Lao động đã triển khai...Bên cạnh đó tổ chức hoạt động hiệu quả Trung tâm giáo dục đặc biệt quốc gia; thúc đẩy thành lập và hoạt động hiệu quả trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập tại các địa phương...

Ông Đinh Xuân Tùng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Người mù Việt Nam phát biểu.

Tại Hội nghị Tổng kết, các đại biểu tham dự về cơ bản nhất trí với dự thảo báo cáo, đánh giá cao những kết quả hoạt động đã đạt được. Đồng thời, Hội nghị cũng đã ghi nhận nhiều ý kiến góp ý của các đại biểu tham dự, góp phần hoàn thiện dự thảo báo cáo cũng như có những khuyến nghị, đề xuất để đảm bảo công tác tổ chức, triển khai kế hoạch nhiệm vụ 2024 cùng các chính sách hỗ trợ NKT ngày càng hiệu quả.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Văn Hồi đánh giá cao kết quả công tác của Ủy ban quốc gia về NKT Việt Nam đạt được trong năm 2023. Các lĩnh vực  trợ giúp NKT được triển khai một cách đồng bộ, toàn diện, góp phần giảm bớt rào cản, tạo môi trường hòa nhập tốt hơn cho NKT. Các Bộ, ngành là thành viên của Ủy ban quốc gia về NKT đã phát huy tốt vai trò trách nhiệm trong việc phối hợp thực hiện nhiệm vụ được giao. Nghiên cứu đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến NKT để kịp thời sửa đổi, bổ sung, khắc phục những vướng mắc, bất cập cho phù hợp với thực tế của đất nước và Công ước của LHQ về quyền của NKT; Nghiên cứu, xây dựng hồ sơ trình Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Người khuyết tật; Nghiên cứu sửa đổi các quy định liên quan đến NKT trong quá trình chuẩn bị, trình Quốc hội các Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), Luật BHXH (sửa đổi), Luật Việc làm (sửa đổi).

Rà soát, sửa đổi, bổ sung các chế độ, chính sách về dạy nghề, tạo việc làm cho NKT; chế độ, chính sách đối với cán bộ, nhân viên làm công tác NKT ở các cơ sở; phát triển đội ngũ nhân viên công tác xã hội giúp đỡ NKT… Có giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu, hoạt động phục hồi chức năng cho NKT.

Tăng cường công tác truyền thông, phổ biến chính sách pháp luật về NKT, nâng cao nhận thức về trách nhiệm của gia đình, cộng đồng xã hội đối với NKT; hỗ trợ, tạo điều kiện để phát triển các tổ chức của NKT.