Tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương ngày 2/7, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 bùng phát, Việt Nam đã thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp, nhờ đó đời sống nhân dân, an sinh xã hội cơ bản được đảm bảo, "cái được vô giá" là niềm tin của nhân dân được nâng lên.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung phát biểu tại Hội nghị.

Tỷ lệ thiếu đói giảm rất mạnh, thị trường lao động phục hồi nhanh

Cụ thể, theo Bộ trưởng, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm nhanh, tỷ lệ thiếu đói giảm 74,6% so cùng kỳ, đời sống nhân dân được cải thiện.

Tuy nhiên,  thị trường lao động Việt Nam Quý II năm 2020 cũng có những diễn biến phức tạp. Số lao động có việc làm giảm. Số lao động duy trì ở mức 52,1 triệu người, giảm 2,2 triệu lao động có việc làm so với cùng kỳ. Tỷ lệ thất nghiệp cả nước là 2,26%. Tỷ lệ thiếu việc làm chung của người lao động trong 6 tháng đầu năm là 2,58%. Một số lĩnh vực như du lịch, hàng không, dịch vụ - nhất là đưa lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài gần như không được triển khai trong Quý II.

Song đến nay, bức tranh thị trường lao động Việt Nam phục hồi nhanh chóng. Trong 6 tháng đầu năm, giải quyết việc làm cho 540 nghìn lao động, đạt 36,5% kế hoạch đặt ra, trong đó riêng tháng 6/2020, 120 nghìn lao động đã được giải quyết việc làm. Các ngành nghề bị "đứt gãy" do ảnh hưởng của đại dịch đã bắt đầu quay lại thị trường.

"Dự báo thị trường lao động Quý III sẽ tốt hơn. Dự kiến, lực lượng lao động sẽ khoảng 55,4 triệu người. Số người mất việc quay lại thị trường duy trì ở mức 80-90 nghìn người. Lao động Việt Nam đi làm việc nước ngoài trong Quý II hầu như không thực hiện được nhưng sang tháng 7 và 8 chắc chắn sẽ mở lại. Một số ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng cao: Thương mại điện tử, lắp ráp linh kiện điện tử,….", Bộ trưởng thông tin.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho rằng Quý II mới là thử thách bắt đầu, chủ yếu do đứt gãy chuỗi cung ứng nguyên vật liệu nên người lao động mới chỉ ngừng việc tạm thời. Dự báo thất nghiệp thật sự cũng có thể rơi mạnh vào cuối Quý III, đầu Quý IV do vừa thiếu nguyên phụ liệu cộng với lưu thông hàng hóa không xuất khẩu được dẫn đến nguy cơ lao động phải ngừng việc quy mô lớn, nhất là một số khu vực như giày da, dệt may…

Đã giải ngân hơn 11.000 tỷ đồng hỗ trợ hơn 11 triệu người

Cũng tại Hội nghị, Bộ trưởng thông tin một số nội dung về thực hiện các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19. Nhìn tổng quan, các địa phương các cấp, ngành vào cuộc quyết liệt.

Cụ thể, tính đến ngày 29/6/2020, các địa phương đã phê duyệt danh sách 15,8 triệu người thuộc 6 nhóm đối tượng được thụ hưởng với tổng kinh phí là 17,5 ngàn tỷ đồng. Theo báo cáo của Kho bạc Nhà nước Việt Nam, các địa phương đã thực hiện giải ngân 11.267,207 tỷ đồng để thực hiện hỗ trợ cho 11.015.041 người và 6.196 hộ kinh doanh. Tập trung hỗ trợ đối tượng là người lao động tạm hoãn hợp đồng, lao động không có giao kết hợp đồng, lao động mất việc, lao động tự do cùng với các nhóm người yếu thế: Hộ nghèo, cận nghèo; đối tượng bảo trợ xã hội và người có công với cách mạng.

Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tính đến ngày 30/6/2020, 1.519 đơn vị sử dụng lao động được giải quyết tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất cho 138.076 người lao động, với tổng kinh phí gần 475,33 tỷ đồng.

Đến ngày 23/6/2020, cả nước có 531.321 người nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp. Tổng số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp trên cả nước đến hết ngày 18/6/2020 là 449.500 người (tăng 30,2% so với cùng kỳ năm 2019); với tổng số tiền là 6.028 tỷ đồng (bằng 128% so với cùng kỳ 5 tháng đầu năm 2019). Tổng số tiền đã chi trả trợ cấp thất nghiệp đến hết ngày 24/6/2020 là 6.374 tỷ đồng (bằng 136,0% so với số chi trả 6 tháng đầu năm 2019).

Cũng theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, số tiền hỗ trợ ít hơn kế hoạch bởi 2 lý do: Dự báo số lượng tối đa cao nhưng số lượng đối tượng được hỗ trợ theo Nghị quyết số 42 đến nay đã được phê duyệt danh sách và hỗ trợ. Thứ 2 là về thời giãn cách ly dự kiến là 3 tháng nhưng thực tế chỉ 1 tháng nên số lượng tiền hỗ trợ cũng giảm đi.

Với nhóm lao động tự do, đối tượng gặp khó khăn nhất, 5 thành phố lớn rất quan tâm. Đơn cử như TP Hồ Chí Minh, riêng lao động tự do đã hỗ trợ 153 nghìn trên tổng số 184 nghìn người. 252 nghìn người bán vé xổ số đều được hỗ trợ.

Về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, Tổng đài 111 hoạt động 24/24 giờ tiếp nhận trên 50 nghìn thông tin. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các ngành đoàn thể đã tiến hành kiểm tra, giám sát 30/63 tỉnh, thành phố. Đến nay, ngoài tỉnh Thanh Hóa phải dừng toàn bộ việc hỗ trợ cho người nghèo, cận nghèo để rà soát lại thì cả nước chỉ phát hiện 3 thôn, bản có sai phạm và đã được ngăn chặn và xử lý nghiêm.

"Nhìn tổng thể, số tiền lớn, số lượng người thụ hưởng lớn, đối tượng đa dạng, dễ trùng lắp cho đến nay đã cơ bản thực hiện công khai, minh bạch. Cái được lớn nhất, thông qua gói hỗ trợ này, các nước trên thế giới cũng như người dân trong nước ghi nhận, đồng tình ủng hộ. Qua đó cho thấy, niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và Chính phủ được nâng lên. Đây là cái được vô giá!", Bộ trưởng nhận định.

Đề nghị nới điều kiện gói 16 nghìn tỷ

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, trong quá trình triển khai, do đối tượng đa dạng, dễ trùng lắp, một số địa phương sợ sai nên quá cẩn trọng dẫn đến chậm phê duyệt và triển khai, do vậy làm giảm tính chất và ý nghĩa của gói hỗ trợ. Cũng có một số địa phương khó khăn về kinh phí nên đến nay đối tượng được hỗ trợ đã được phê duyệt nhưng chưa được hỗ trợ. Thứ 3 là gói 16 nghìn tỷ đồng cho vay trả lương cho người lao động do Ngân hàng Chính sách xã hội triển khai hiện gặp khó khăn chưa thể thực hiện vì đưa ra tiêu chí để được vay quá cao.

Để giải quyết được những vướng mắc trong quá trình triển khai, Bộ trưởng đề xuất điều chỉnh mở rộng thêm đối tượng gặp khó khăn nhưng chưa được hỗ trợ đó là giáo viên trường tư thục. Những người này mất việc làm, ngừng việc làm nhưng chưa được hỗ trợ. Vì thế, Bộ trưởng đề xuất thêm nhóm đối tượng này nhưng kinh phí vẫn nằm trong số 62 nghìn tỷ đồng.

Bộ trưởng đề nghị điều chỉnh nới điều kiện vay gói 16 nghìn tỷ đồng để trả lương cho người lao động. Theo đó, bỏ tiêu chí thứ 2: "Doanh nghiệp không có nguồn thu" bởi nếu doanh nghiệp không có nguồn thu thì doanh nghiệp gần như phá sản, đóng cửa.

Bộ trưởng đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho điều chỉnh và giao Bộ LĐ-TB&XH và Ngân hành Nhà nước điều chỉnh trong thời gian ngắn nhất; đồng thời, cho doanh nghiệp vay đến hết tháng 12/2020 để kích cầu tiêu dùng và sản xuất.