Phở "treo" đầu tiên ở Hà Nội

"Mời cô ngồi" - đó là lời mời nhẹ nhàng, bình dị mà chị chủ quán Nguyễn Thị Lệ Cát dành cho khách hàng của mình, nhất là những khách hàng đặc biệt của phở "treo". Vừa đon đả mời những vị khách đặc biệt, chị Lệ lại nhanh chóng đánh tiếng cho nhân viên: "Làm một suốt phở treo nhé".

Chỉ vài phút sau, một bát phở nóng hổi được bưng lên mời khách. Người khắc đặc biệt của phở "treo" Lê Thị Tám nở nụ cười hiền lành cám ơn cô chủ quán. Bà Tám cho biết, đây là lần thứ 3 bà ghé quán phở "treo". Phở ở đây thơm ngon, nhiều thịt bò. Bình thường buổi trưa bà chỉ ăn ổ bánh mì hoặc suất cơm 10.000 - 15.000 đồng. Nhưng nay đã được thưởng thức những bát phở thơm ngon, hoàn toàn miễn phí từ quán cô Cát Lệ.

“Tôi quê Thanh Hóa ra Hà Nội bán hàng rong từ sau đợt dịch Covid-19. Ở quê không có việc làm nên dù bước sang tuổi 70, sức khỏe yếu vẫn bươn chải cuộc sống mưu sinh trên đất thị thành. Mỗi ngày, thu nhập từ nghề bán hàng rong từ 50.000 – 100.000 đồng nên để dành tiền ăn bát phở là điều vô cùng xa xỉ”, bà Tám trải lòng. 

Chia sẻ về ý tưởng này, chị Nguyễn Thị Cát Lệ (SN 1979, Hà Nội) cho biết, trong đợt dịch Covid-19, tình cờ chị xem một chương trình của Ý về cà phê "treo", táo "treo", gần đây nhất là mô hình cơm "treo" tại TP Hồ Chí Minh. Thấy chương trình ý nghĩa, chị bàn với chồng và được cả gia đình đồng ý.

Vào thời điểm đại dịch điều kiện kinh doanh chưa ổn nên đến tháng 7/2024, chị Cát Lệ mới chính thực đưa phở "treo" vào hoạt động. Quán ăn tự treo 30 bát phở mỗi ngày trích từ doanh thu của quán. Khách hàng muốn gieo duyên thì có thể "treo" phở bắt đầu từ số 31. Các suất "treo" còn lại của ngày hôm trước chưa được dùng sẽ được dồn sang hôm sau. 

Ban đầu quán gắn biển phở “treo” nhiều người dân tỏ ra lạ lẫm, thắc mắc. Sau nhiều lần được nhân viên đon đả chào mời và giải thích rõ ràng câu chuyện đằng sau tấm biển phở “treo” ai cũng hiểu và nhiệt tình ủng hộ. Câu chuyện về phở “treo” khiến nhiều du khách nước ngoài hiếu kỳ, ghi hình và quay video làm tư liệu quảng bá hình ảnh, điểm đến của Hà Nội.

Trước đây, quán ăn của gia đình chị Nguyễn Thị Cát Lệ nổi tiếng với món bánh cuốn nóng được trao truyền qua 3 thế hệ. Ngoài món ăn đặc trưng, giờ đây quán ăn còn kinh doanh phở bò. Nhờ vị trí đắc địa, gần phố cổ Hà Nội, chỉ cách Hồ Gươm hơn trăm mét đi bộ nên quán ăn thường ngày khá đông khách quốc tế. Các bình luận trên trang du lịch nhận được đánh giá cao từ khách du lịch.

Khái niệm phở “treo” hiểu nôm na thực khách ăn trước rồi mua một phần ăn để dành ở đó cho những người có hoàn cảnh khó khăn, không đủ khả năng chi trả cho một bữa ăn tử tế. Về mặt ý tưởng, phở “treo” tại Hà Nội không phải ý tưởng tiên phong nhưng nhân lên ý nghĩa cao đẹp, nhân văn. Dưới dòng chữ phở “treo” chị Nguyễn Thị Cát Lệ có làm thêm biển ghi dòng chữ: “Đây là hình thức từ thiện bằng việc để lại một phần ăn cho những người có hoàn cảnh khó khăn hơn trong cộng đồng mà vẫn ủng hộ quán ăn địa phương” để nhiều người hiểu và ủng hộ hoạt động.

Theo quy định của quán, số bát phở “treo” chỉ dừng lại ở hai chữ số. Con số 99 bát phở “treo” tối đa mỗi ngày qua lý giải của chị Nguyễn Thị Cát Lệ cho rằng, “của cho không bằng cách cho”, do diện tích quán ăn nhỏ, hẹp nên hoạt động phở “treo” đúng nghĩa cũng cần đảm bảo chỗ ngồi đầy đủ cho khách hàng. Cùng với đó là sự tinh tế trong cung cách phục vụ. Những ngày đầu khởi xướng hoạt động phở “treo”, quán ăn đã chuẩn bị bộ bát phở riêng với hình dáng to hơn bát phở thông thường.

Chị Nguyễn Thị Cát Lệ cho hay: “Bát phở quán ăn bán cho khách vẫn giữ nguyên như thường ngày, còn bát phở dành cho khách ăn phở “treo” được cửa hàng đặt riêng. Chiếc bát to hơn để đựng được nhiều bánh phở và thịt bò đầy đặn hơn”.

Từng trải qua quãng thời gian khó khăn, ốm đau bệnh tật nên chị Nguyễn Thị Cát Lệ hiểu rằng, người dân đến ăn phở “treo” đều là những lao động nghèo, hoàn cảnh khó khăn. Có trường hợp gần trưa mới đến ăn vì họ gộp cả bữa sáng và bữa trưa thành một. Có người chọn trưa muộn hay tối muộn mới đến vì ái ngại quán còn phục vụ khách hàng. Bởi vậy, bát phở “treo” được quán ăn phục vụ nhiều thịt bò, nhiều bánh phở hơn để mỗi trường hợp nhận suất phở “treo” có thể ăn no bụng.

                         Lan tỏa nghĩa cử nhân văn tới cộng đồng

Bên cạnh hoạt động phở “treo”, hơn 13 năm nay gia đình chị Nguyễn Thị Cát Lệ đều đặn tổ chức hoạt động “Cơm nhân ái” phát cơm, phát cháo tại Bệnh viện K và Bệnh viện E… Trong thời điểm Covid-19, hàng quán đóng cửa, phong tỏa phía trong quán ăn của gia đình chị Nguyễn Thị Cát Lệ vẫn “đỏ lửa”, ủng hộ hàng trăm suất cơm nhân ái mỗi ngày. Những suất cơm, suất cháo nhân ái là sự chia sẻ đầy tử tế và khiêm nhường trong thời buổi còn nhiều người khó khăn cần sự giúp đỡ.

Giữa phố xá náo nhiệt, lối sống thành thị “nhà nào đóng cửa nhà đó” vẫn lấp lánh tình người ấm áp của những người con Hà Nội với cái tâm sáng. Ở đó, mọi nghĩa cử cao đẹp xuất phát từ những việc làm, hành động giản dị với tinh thần “lá lành đùm lá rách” nhân lên thêm nhiều nghĩa cử nhân văn để giúp đỡ được nhiều hoàn cảnh khó khăn, giúp họ vơi đi gánh nặng trong cuộc sống.

Cách chị Nguyễn Thị Cát Lệ làm thiện nguyện đó là “trao đi sự tử tế để nhận lại cuộc đời hạnh phúc”. Điều chị Nguyễn Thị Cát Lệ mong muốn, hành động nhỏ sẽ lan tỏa ý nghĩa lớn, truyền cảm hứng tới nhiều cơ sở kinh doanh khác, sẽ có thêm nhiều cửa hàng cơm “treo”, bánh mì “treo”, bún chả “treo”…tại các con phố Hà Nội thời gian tới.